Donald John Trump, 45. forseti Bandaríkjanna, var óneitanlega fyrirferðarmikill í fréttum af erlendum vettvangi á árinu sem er að líða. Forsetinn tók sér ýmislegt fyrir hendur á sínu fyrsta embættisári og má þar sem dæmi nefna samskipti hans við Vladimír Pútín, forseta Rússlands, „eldflaugamanninn“ í Norður-Kóreu, starfsmannaveltu í Hvíta húsinu, múrinn og falsfréttir.

Á ýmsu gekk áður en Trump tók formlega við í janúar, sem gaf til kynna að líklega verður aldrei nein lognmolla í kringum embættistíð hans.

her­ferð tölvu­inn­brota og hagræðing­u fjöl­miðlaum­fjöll­un­ar, sem beind­ist að for­setafram­boði Hillary Cl­int­on. Trump var fljótur að bregðast við skýrslunni og fullyrti að tölvu­inn­brot Rússa hafi ekki haft áhrif á for­seta­kosn­ing­arn­ar.

Trump sagði að um „falsfréttir“ (e. Fake news) væri að ræða, orð sem hann hefur síðar notað óspart. Falsfréttir náðu meira að segja slíku flugi á árinu að Collins orðabókin útnefndi orðið sem orð ársins.

Trump tjáði sig á Twitter-síðu sinni í janúar

brugðust einnig fljótt við og neituðu því að ör­ygg­is­stofn­an­ir lands­ins búi yfir gögnum sem geta verið skaðvæn­leg Trump. Dmi­try Peskov, talsmaður Pútíns, sagði ásak­an­irn­ar til­raun til að skaða sam­skipti Rúss­lands og Banda­ríkj­anna.

Rannsókn á afskiptum Rússa af kosningunum

Michael Flynn, ráðgjafi Trumps í þjóðarör­ygg­is­mál­um, af störfum vegna sam­skipta sinna við Rússa. byrjun mars samþykkti þing­nefnd að hefja rann­sókn á því hvort Rúss­ar hafi haft af­skipt af for­seta­kosn­ing­um. Umsjón rannsóknarinnar var sett í hendur banda­rísku al­rík­is­lög­reglunnar og nefndar öld­unga­deild­ar­inn­ar sem fer með yf­ir­stjórn leyniþjón­ustu.   brjót­ast inn í banda­ríska kosn­inga­kerfið vísuðu fregnum um innbrot í kosningakerfið á bug. sér­stak­an kviðdóm til að rann­saka málið enn frek­ar í ágúst. gögnum frá Hvíta hús­inu sem sýna að hann bein­ir rann­sókn sinni m.a. að því þegar Don­ald Trump Banda­ríkja­for­seti rak Michael Flynn, ör­ygg­is­ráðgjafa sinn, og James Comey sem þá var for­stjóri FBI.

Fyrstu ákær­urn­ar

„Ég mun aldrei bregðast ykkur“

„Ég mun aldrei bregðast ykk­ur. Við mun­um fá störf­in okk­ar, landa­mær­in okk­ar, auðinn okk­ar og drauma okk­ar aft­ur,“ sagði Trump meðal annars í inn­setn­ing­ar­ræðu sinni. sakaði Trump fjöl­miðla um óheiðarleika vegna mynd­birt­inga af inn­setn­ing­ar­at­höfn­inni en hann tel­ur fjöl­miðla ekki hafa sýnt rétta mynd af fjöld­an­um. Trump sagði að í raun hefðu aldrei fleiri fylgst með embættis­töku Banda­ríkja­for­seta. 90 manns voru hand­tekn­ir vegna skemmd­ar­verka tengd­um mót­mæl­un­um, sem hefðu að öðru leyti að mestu farið friðsam­lega fram.

„Réttindi kvenna eru mannréttindi“

„Women's March on Washingt­on.“ Tilgangur göngunnar var að skora á Trump að virða mann­rétt­indi og sýna að rétt­indi kvenna eru mann­rétt­indi.

Stærsta gangan fór fram í Washington, þar voru konur í meiri­hluta og klædd­ust marg­ar hverj­ar bleik­um hött­um með mynd­um af pík­um á til þess að vitna í um­mæli Trump frá 2005 þar sem hann stærði sig af því að „grípa í pík­una“ á kon­um.

Múrinn

und­ir­ritaði til­skip­un í lok janúar um að múr yrði byggður við landa­mæri Banda­ríkj­anna og Mexí­kó. „Þjóð án landa­mæra er ekki þjóð,“ sagði Trump eft­ir að hann und­ir­ritaði til­skip­an­irn­ar og stóð þar með við kosn­ingalof­orð sitt. Mexíkó myndi ekki greiða fyr­ir múr­inn. útboð vegna byggingar múrsins aug­lýst þakinn með sól­ar­sell­um. ágúst ýjaði hann að því að hann sé til­bú­inn til að hætta á að fjár­lög verði ekki samþykkt þannig að starf­semi mik­il­vægra rík­is­stofn­ana stöðvist ef það er það sem þurfi til að byggja múrinn.  september voru fjög­ur verk­taka­fyr­ir­tæki val­in til að reisa sýn­is­horn af landa­mæramúrnum. Múr­arn­ir verða níu metr­ar að lengd og allt að níu metra háir og stendur bygging á þeim enn þá yfir.

Ferðabann, lögbann og breytt ferðabann

mein­ar flótta­fólki að koma til lands­ins í allt að 90 daga, en aðgerðirn­ar ná til Írans, Íraks, Lýb­íu, Sómal­íu, Sýr­lands, Súd­ans og Jemen.

„Þetta geng­ur ljóm­andi vel. Þið sjáið það á flug­völl­un­um, þið sjáið það út um allt,“ sagði Trump við blaðamenn eft­ir að ferðamönn­um frá of­an­greind­um ríkj­um var meinað að fara um borð í flug­vél­ar sem áttu að fljúga til Banda­ríkj­anna. Víða brutust út mót­mæli í kjölfar ákvörðunar Trumps.

dóms­málaráðherr­ar sex­tán ríkja Banda­ríkj­anna, þar á meðal Kali­forn­íu og New York. Þeir sögðu hana ekki sam­ræm­ast stjórn­ar­skránni.

Tímabundið lögbann

áfrýjaði hafnaði málið til umfjöllunar niður­stöðu að ekki væri ástæða til þess að af­nema ákvörðun al­rík­is­dóm­ar­ans og féllu at­kvæði allra dóm­ara, alls þriggja, á sama hátt – að þjóðarör­yggi væri ekki stefnt í hættu. Trump svaraði ákvörðun dóm­stóls­ins á Twitter og seg­ir að þjóðarör­yggi sé stefnt í hættu og að hann myndi fara áfram með málið á æðra dóm­stig, það er Hæsta­rétt Banda­ríkj­anna. nýja út­gáfu af for­seta­til­skip­un sinni Alríkisdómari í Hawaii setti lögbann á nýju tilskipun Trumps. aflétti Hæstirétt­ur Banda­ríkj­anna að hluta til lög­banni sem sett var á ferðabannið. Bannið tók því gildi og hafði í för með sér að ein­stak­ling­ar sem ekki eiga „nána fjöl­skyldumeðlimi“ í Banda­ríkj­un­um eða eiga viðskipta­hags­muna að gæta munu mögu­lega eiga erfitt með að kom­ast inn í landið.

Þriðja út­gáfa ferðabanns­ins, sem nær til rík­is­borg­ara Tsjads, Írans, Líb­íu, Sómal­íu, Sýr­lands og Jem­ens, var kynnt til sög­unn­ar í sept­em­ber og voru sam­stund­is höfðuð mál þar sem ef­ast var um lög­mæti banns­ins.

byrjun desember komst Hæstirétt­ur Banda­ríkj­anna að þeirri niður­stöðu að banda­rísk­um stjórn­völd­um væri heim­ilt að hrinda í fram­kvæmd end­ur­skoðuðu ferðabanni rík­is­borg­ara frá sex ríkj­um þar sem múslim­ar eru í meiri­hluta.

Rík­is­stjórn Trumps tel­ur ferðabannið mik­il­vægt til þess að tryggja þjóðarör­yggi Banda­ríkj­anna og draga úr lík­un­um á hryðju­verk­um. Sjö dóm­ar­ar Hæsta­rétt­ar Banda­ríkj­anna töldu bannið stand­ast lög en tveir voru á ann­arri skoðun.

Umdeildar mannaráðningar og vafasamir brottrekstrar

Trump rak starf­andi dóms­málaráðherra lands­ins úr starfi eft­ir að hún efaðist um lög­mæti ákvörðunar hans um ferðabannið. Dómsmálaráðherrann, Sally Ya­tes, hafði skömmu fyr­ir brott­vikn­ing­una skipað lög­mönn­um dóms­málaráðuneyt­is­ins að fara ekki að til­skip­un for­set­ans.

Dana Boente, sak­sókn­ari í aust­ur­hluta Virg­in­íu, tók tímabundið við starfi dóms­málaráðherra. Hann fyr­ir­skipaði starfs­fólki ráðuneyt­is­ins að fylgja skip­un Trump varðandi bann við komu fólks frá ríkj­un­um sjö til Banda­ríkj­anna.

Sean Spicer

Sarah Hucka­bee Sand­ers tíu daga Steve Bannon Átökin í Charlottesville eru talin kveikjan að uppsögn Bannon, en Trump var gagn­rýnd­ur harðlega bæði úr röðum Re­públi­kana og Demó­krata fyr­ir að þeir, sem mót­mæltu hvít­um kynþátta­höt­ur­um í borg­inni Char­lottesville í Virg­in­íu-ríki í Banda­ríkj­un­um, bæru jafna ábyrgð á of­beld­inu sem braust út í kjöl­farið. Gagn­rýn­end­ur Bannons út­hrópuðu hann sem kynþátta­hat­ara, en Bannon var alltaf um­deild­ur í starfsliði for­set­ans. hlera síma sína ásak­an­irnar væru rangar.  

Þing­nefnd

rak Trump Comey úr starfi yfirmanns FBI. „For­set­inn hef­ur samþykkt til­lögu dóms­málaráðherr­ans og aðstoðardóms­málaráðherr­ans um að segja upp for­stjóra al­rík­is­lög­regl­unn­ar,“ sagði Sean Spicer, talsmaður Hvíta hússins. 

Comey hafði umsjón með tveimur rannsóknum tengdum Trump og und­ir stjórn Comey komst FBI að þeirri niður­stöðu að for­seti Rúss­lands, Vla­dimír Pútín, hefði veitt samþykki fyr­ir því að reyna að hafa áhrif á niður­stöðu for­seta­kosn­ing­anna í Banda­ríkj­un­um, Trump í hag. Fjölmiðlar vestra fóru fljótlega að líkja brottrekstrinum við Watergate.

Frétt mbl.is: Er Watergate að endurtaka sig?

Robert Mu­ell­er, í stöðu sér­stak­s ráðgjafa sem fékk það hlutverk að hafa yf­ir­um­sjón með rann­sókn á af­skipt­um Rússa af banda­rísku for­seta­kosn­ing­un­um 2016.

Comey kom fyr­ir rann­sókn­ar­nefnd öld­unga­deild­ar Banda­ríkjaþings í júní þar sem hann gerði grein fyr­ir sam­skipt­um sín­um við Trump. Comey viður­kenndi meðal annars fyr­ir nefndinni að hann hefði sjálf­ur lekið minn­ispunkt­um sín­um af fund­un­um með Don­ald Trump í þeirri von um að það myndi leiða til skip­un­ar sér­staks sak­sókn­ara til að leiða rann­sókn á af­skipt­um Rússa af síðustu for­seta­kosn­ing­um.

Obamacare

samþykkt lög sem mörkuðu fyrstu skref­in í þá átt að af­nema kerfið. Lögin fólu meðal annars í sér að auðveld­ara er fyr­ir þingið að af­nema heil­brigðis­trygg­inga­kerfið að fullu og koma í veg fyr­ir að full­trú­ar Demó­krata­flokks­ins geti komið í veg fyr­ir breyt­ing­arn­ar. frum­varp sem fel­ur í sér af­nám Obamacare.

Umræða um nýtt heil­brigðis­frum­varp

felld

Frétt mbl.is: Obamacare lifir - þungt högg fyrir Trump

Jerúsalem viðurkennd sem höfuðborg Ísrael

Trump ákvað að enda árið með því að valda ólgu enn á ný, nú með því að uppfylla eitt af stóru kosningaloforðum sínum: Að viðurkenna Jerúsalem sem höfuðborg Ísraels. Með ákvörðuninni steig Trump skref sem for­set­ar Banda­ríkj­anna hafa hingað til ákveðið að stíga ekki en ekk­ert ríki er með sendi­ráð í Jerúsalem líkt og Banda­rík­in hafa nú ákveðið að gera.

Umfjöllun mbl.is: Trump viðurkennir Jerúsalem

„Ég hef ákveðið að kom­inn sé tími til þess að viður­kenna Jerúsalem sem höfuðborg Ísra­els,“ sagði Trump í ræðu í Hvíta hús­inu 6. desember.

öryggisráð Sameinuðu þjóðanna kom saman á neyðarfundi. Fjöldi er­lendra ríkja og alþjóðastofn­ana hafa gagn­rýnt ákvörðun Trumps harðlega og varað við mögu­leg­um af­leiðing­um henn­ar.

Eftir að Trump hafði gert grein fyrir ákvörðun sinni brutust út mikil mót­mæli Palestínu­manna með til­fallandi átakum og ákalli um stríð gegn Ísra­el sam­hliða vax­andi áhyggj­um af því að til blóðsút­hell­inga komi fyr­ir botni Miðjarðar­hafs­ins.

Á neyðarfundi öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna var ákveðið að kjósa um hvort synja ætti ákvörðun Trumps um að viðurkenna Jerúsalem sem höfuðborg Ísraels. 

Í til­lög­u öryggisráðsins seg­ir að yf­ir­lýs­ing Banda­ríkja­stjórn­ar hafi ekk­ert laga­legt gildi og að fella verði hana úr gildi. Eins og við mátti búast beittu Bandaríkin neitunarvaldi sínu í atkvæðagreiðslunni. 

Þá var komið að næstu stofnun Sameinuðu þjóðanna, allsherjarþinginu, að boða til neyðarfundar. Ákvörðun Trumps var einnig tekin fyrir þar og á fundi þingsins rétt fyrir jól samþykkti þingið frum­varp um að hafna viður­kenn­ingu Banda­ríkj­anna á því að Jerúsalem verði höfuðborg Ísra­els. 

At­kvæðagreiðslur á alls­herj­arþing­inu eru hins vegar ekki bind­andi en álykt­an­ir sem fá yf­ir­gnæf­andi stuðning hafa mikið póli­tískt vægi. 

Trump brást við með því að skerða fjár­fram­lög Bandaríkjanna til Sam­einuðu þjóðanna um 285 millj­ón­ir doll­ara. 

Enn er því ekki ljóst hver endanleg áhrif ákvörðunar Trumps mun hafa á alþjóðasamfélagið. Flutningur sendiráðsins frá Tel Aviv til Jerúsalem mun að minnsta kosti taka einhvern tíma. 

Verða Bandaríkin stórfengleg á ný?

Þessi listi yfir embættisverk Trump á árinu er alls ekki tæmandi. Trump hefur varla átt dauða stund á árinu, svo mikið er víst, og má við þennan lista bæta umdeilda skattalöggjöf sem tók gildi rétt fyrir jól, úrsögn Bandaríkjanna úr Parísarsáttmálanum og stórfurðuleg samskipti Trumps við ráðamenn í Norður-Kóreu.

Áhugasömum er bent á fréttaknippi mbl.is um Donald Trump þar sem má lesa tæplega 1.600 fréttir um gjörðir forsetans á árinu. 

Trump tók sér stutt jólafrí með fjölskyldunni á Flórída en er nú mættur aftur til vinnu þar sem hann segir að verkefni sitt fyrir árið 2018 sé einfalt: „Að gera Bandaríkin stórfengleg á ný.“